Ο ναρκισσισμός μέσα στην οικογένεια είναι ένα φαινόμενο που συχνά περνά απαρατήρητο για χρόνια. Οι περισσότεροι άνθρωποι, μεγαλώνοντας σε ένα δυσλειτουργικό περιβάλλον, θεωρούν τη συμπεριφορά του νάρκισσου «φυσιολογική, μέχρι να βγουν στον έξω κόσμο και να καταλάβουν ότι κάτι δεν πάει καλά.
Ο νάρκισσος μπορεί να είναι γονέας, αδερφός/ή ή και σύζυγος. Το κοινό μοτίβο; Πάντα θέλουν να είναι στο επίκεντρο, πάντα έχουν δίκιο, δεν αναλαμβάνουν ευθύνη για τα λάθη τους και κάνουν τους άλλους να νιώθουν ενοχές, ανεπαρκείς ή υποχρεωμένοι.
Πώς να διακρίνεις τον νάρκισσο μέσα στην οικογένεια;
- Η προσοχή περιστρέφεται πάντα γύρω από το ίδιο άτομο
Όλα γυρνούν γύρω από τις ανάγκες, τα συναισθήματα και τις επιθυμίες του νάρκισσου. Αν προσπαθήσεις να εκφράσεις κάτι δικό σου, θα σε μειώσει, θα το αγνοήσει ή θα το κάνει δικό του.
- Έλλειψη ενσυναίσθησης
Δεν μπορεί να μπει στη θέση σου. Αντί να σε στηρίξει σε μια δύσκολη στιγμή, μπορεί να σου πει “υπερβάλλεις”, “το προκαλείς μόνος σου” ή να σου θυμίσει τα δικά του βάσανα.
- Έλεγχος και χειρισμός
Η κριτική, η σιωπηλή τιμωρία, οι ενοχές, οι απειλές, ακόμη και τα “δώρα” ή οι “χαρές” δίνονται με όρους. Στόχος είναι να κρατά την εξουσία.
- Το μοτίβο του αποδιοπομπαίου τράγου
Συνήθως ένα άτομο μέσα στην οικογένεια παίρνει το ρόλο του «φταίχτη». Ό,τι κι αν συμβεί, αυτό το άτομο σηκώνει την ευθύνη και γίνεται στόχος.
Τι μπορείς να κάνεις γι’ αυτό;
- Κατανόηση & επίγνωση
Το πρώτο βήμα είναι να κατανοήσεις ότι αυτό που βιώνεις δεν είναι φυσιολογικό. Ονομάζοντας το φαινόμενο, αρχίζεις να παίρνεις πίσω τη δύναμή σου. Ο ναρκισσισμός δεν είναι απλώς «δύσκολη προσωπικότητα», είναι διαταραγμένο μοτίβο σκέψης και συμπεριφοράς.
- Θέσε όρια
Ο νάρκισσος δεν θα χαρεί όταν βάλεις όρια, θα προσπαθήσει να τα παραβιάσει. Όμως, τα όρια δεν είναι για να τον τιμωρήσουν. Είναι για να προστατέψεις τον εαυτό σου και την ψυχική σου υγεία.
- Απόσταση (συναισθηματική ή και φυσική)
Σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζεται να δημιουργήσεις απόσταση. Αυτό μπορεί να σημαίνει λιγότερες επαφές, αποφυγή προσωπικών συζητήσεων ή – σε ακραίες περιπτώσεις – πλήρη αποκοπή.
- Αναζήτησε υποστήριξη
Η θεραπεία με ειδικό που γνωρίζει από ναρκισσιστική κακοποίηση μπορεί να σε βοηθήσει να αποδομήσεις την ενοχή, τον φόβο και τις λανθασμένες πεποιθήσεις που δημιουργήθηκαν μέσα στην οικογένεια.
- Δημιούργησε τη δική σου αλήθεια
Όταν ζεις χρόνια κάτω από τον έλεγχο ενός νάρκισσου, η πραγματικότητά σου θολώνει. Είναι ώρα να ξαναβρείς τη φωνή σου, να εμπιστευτείς το ένστικτό σου και να δημιουργήσεις τη ζωή που σου αξίζει.
Η απελευθέρωση από τον ναρκισσισμό μέσα στην οικογένεια δεν είναι εύκολη υπόθεση. Είναι όμως δυνατή και αξίζει όλον τον κόπο. Όσο δύσκολη κι αν είναι η αρχή, όσο κι αν φοβάσαι την αντίδραση, θυμήσου: Δεν χρειάζεται να καταλάβεις τον νάρκισσο.
Χρειάζεται να σώσεις τον εαυτό σου.