Όταν το Εγώ επισκιάζει την Εντιμότητα
Το να έχεις έναν ισχυρό ηγέτη είναι πολύτιμο. Αλλά τι συμβαίνει όταν η αυτοπεποίθηση μετατρέπεται σε αλαζονεία και η γοητεία καλύπτει την χειραγώγηση; Τότε, δεν μιλάμε για ηγεσία. Μιλάμε για ναρκισσισμό.
Οι νάρκισσοι ηγέτες δεν είναι απλώς “δύσκολοι χαρακτήρες.” Δημιουργούν τοξικά περιβάλλοντα όπου η ψυχολογική ασφάλεια λείπει, οι εργαζόμενοι νιώθουν ότι δεν έχουν αξία και η τοξική συμπεριφορά θεωρείται φυσιολογική. Με τον καιρό, αυτό διαβρώνει ολόκληρη την κουλτούρα της επιχείρησης.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός νάρκισσου ηγέτη;
Ένας νάρκισσος ηγέτης έχει έντονη ανάγκη για θαυμασμό, έλεγχο και επιβεβαίωση. Πίσω από την επιφανειακή αυτοπεποίθηση, υπάρχει φόβος απόρριψης και αδυναμία σύνδεσης με τους άλλους.
Τα πιο συχνά σημάδια περιλαμβάνουν:
- Υπερβολική αίσθηση ανωτερότητας
- Δυσανεξία στην κριτική ή την αμφισβήτηση
- Ανάγκη για συνεχή αναγνώριση και επιβεβαίωση
- Απόδοση ευθυνών στους άλλους
- Εμμονή με την εικόνα και όχι με τους ανθρώπους
- Χειριστικές τακτικές για να διατηρείται ο έλεγχος
Στην αρχή, μπορεί να μοιάζουν χαρισματικοί ή οραματιστές. Αλλά σύντομα, αρχίζουν να φαίνονται τα σημάδια δυσλειτουργίας.
Πώς δηλητηριάζουν το εργασιακό περιβάλλον;
- Καλλιεργούν φόβο. Η διοίκηση βασίζεται στον εκφοβισμό. Οι εργαζόμενοι νιώθουν ότι ένα μικρό λάθος μπορεί να τους εκθέσει ή να τους ταπεινώσει. Αυτό μπλοκάρει τη δημιουργικότητα και σκοτώνει τη συνεργασία.
- Υπονομεύουν την εμπιστοσύνη μεταξύ των συναδέλφων. Χρησιμοποιούν τακτικές όπως εύνοια, παραπληροφόρηση και αλλαγή οδηγιών χωρίς προειδοποίηση. Έτσι, διαλύεται η αίσθηση ασφάλειας στην ομάδα.
- Οικειοποιούνται την επιτυχία και αποποιούνται τις ευθύνες. Οι επιτυχίες γίνονται “δικές τους”, ενώ κάθε αποτυχία βαραίνει τους άλλους.
- Αρνούνται την ευθύνη. Ένας νάρκισσος ηγέτης δυσκολεύεται να αναγνωρίσει λάθη. Αντίθετα, στρεψοδικεί, επιτίθεται και παραποιεί την πραγματικότητα.
- Απομακρύνουν τα ικανά άτομα. Ένα τέτοιο περιβάλλον διώχνει τους συναισθηματικά ώριμους και ικανούς εργαζόμενους. Η ανασφάλεια και η εξουθένωση γίνονται καθεστώς.
Τι μπορείς να κάνεις ως εργαζόμενος;
Η επιβίωση σε ένα τέτοιο περιβάλλον είναι δύσκολη, αλλά όχι αδύνατη. Ορίστε μερικές πρακτικές συμβουλές:
- Κατάγραψε τα πάντα. Κράτα αρχείο επικοινωνιών, παρατηρήσεων και περιστατικών.
- Βάλε συναισθηματικά όρια. Θυμήσου: η συμπεριφορά τους δεν έχει να κάνει με εσένα.
- Απόφυγε τις συγκρούσεις. Οι νάρκισσοι είναι αντιδραστικοί. Μείνε ήρεμος, ακριβής και επαγγελματίας.
- Αναζήτησε υποστήριξη. Μίλα με ανθρώπους που εμπιστεύεσαι ή έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
- Οργάνωσε την έξοδο σου, αν χρειαστεί. Αν το περιβάλλον καταστρέφει την υγεία ή την αξιοπρέπειά σου, ίσως ήρθε η ώρα να φύγεις.
Πώς μπορούν οι οργανισμοί να προστατευτούν;
Η πρόληψη είναι το πιο ισχυρό “αντίδοτο.” Οι οργανισμοί οφείλουν να:
- Εντάξουν την συναισθηματική νοημοσύνη στα κριτήρια πρόσληψης
- Δημιουργήσουν ασφαλείς τρόπους για αναφορά κακοποιητικής συμπεριφοράς
- Εκπαιδεύσουν στελέχη και HR να εντοπίζουν τη χειραγώγηση
- Θέσουν ξεκάθαρους κανόνες ευθύνης για όλους, ανεξαρτήτως ρόλου
Η ηγεσία δεν πρέπει να είναι παιχνίδι εξουσίας. Ένας υγιής επαγγελματικός χώρος χτίζεται με ενσυναίσθηση, σεβασμό και συνεργασία – όχι με φόβο και έλεγχο.Αν χρειάζεσαι καθοδήγηση για να διαχειριστείς ναρκισσιστικές συμπεριφορές στο χώρο εργασίας, μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί μου στο: efi@efimesitidou.com